Oproep voor de strijd

Propagandamateriaal speelde in de oproep voor de strijd in Indonesië een belangrijke rol. In Nederland werd ingezet op het werven van oorlogsvrijwilligers, eerst onder het motto van het ‘bevrijden van rijksgenoten’, later van het brengen van ‘orde en vrede’. Aan Indonesische zijde was ‘merdeka’ (vrijheid) het kernwoord om de massa te mobiliseren. De jonge republiek riep haar bevolking op om de onafhankelijkheid te verdedigen.

Als we naar het materiaal in deze collectie kijken vallen niet alleen de tegenstellingen van de boodschap op, maar ook technische verschillen tussen de Indonesische en Nederlandse propaganda. Waar het Nederlandse materiaal professioneel en gecentraliseerd werd ontwikkeld, waren de Indonesische groepen gedwongen om lokaal en met minder technische middelen propaganda te vervaardigen.

Het Nederlandse materiaal is veelal in grote oplage bij bekende - soms zelfs buitenlandse - drukkerijen gedrukt, terwijl het Indonesische materiaal in deze collectie vaak unica betreft, met de hand getekend en ingekleurd. In zekere zin illustreert de verhouding tussen het Indonesische en Nederlandse propagandamateriaal de algehele militaire situatie in Indonesië, waar kleinere Indonesische guerrilla-eenheden tegenover een veel zwaarder bewapende Nederlandse troepenmacht stonden.

Ook binnen dit thema is getracht de verschillende perspectieven te tonen. De onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië werd uitgevochten door partijen met diametraal verschillende opvattingen over de toekomst van het land en de rol die Nederland daarbij zou spelen. Het materiaal toont ook dat er in Nederland enige steun was voor de Republiek Indonesië.