|
Veel Indonesische studenten sloten zich tijdens hun studie in Nederland aan bij de Indonesische vereniging Perhimpoenan Indonesia (PI). Hun strijdkreet luidde ‘Eerst Nederland bevrijden, dan Indonesië’. In het PI-blad De Bevrijding, dat sinds 1944 verscheen, werd de keuze van de Indonesiërs voor het verzet ter discussie gesteld.:
“Waar voor een Nederlander het verzet tegen de Duitse overheersing een uitgemaakte zaak behoorde te zijn, kon slechts een ten volle overtuigd Indonesisch democraat er toe overgaan de strijd van het Nederlandse volk tot de zijne te maken en daarvoor zijn leven in de waagschaal te zetten.” – R.M. Soeripno, redacteur De Bevrijding, 25 mei 1945
De leden van de PI hielpen bij het vinden van onderduikadressen, leverden levensmiddelen en persoonsbewijzen en ondernamen in de hongerwinter inzamelingsacties voor voedsel. Irawan Soejono was een van deze leden. Na zich in 1940 aan de Universiteit Leiden ingeschreven te hebben, besloot hij vanwege de sluiting van de universiteit in 1941 om in Amsterdam sociografie te gaan studeren. Daar hielp Soejono met medestudent Slamet Faiman joodse kinderen onderduiken. De PI werkte aan het begin van de oorlog samen met grote ondergrondse bladen als Vrij Nederland en De Waarheid. De Indonesische studenten hielpen bij de verspreiding van de bladen.
|
|
Na de sluiting van de universiteit wilde de PI haar aanwezigheid in Leiden versterken. Na de bundeling van diverse verzetsgroepen in de Binnenlandse Strijdkrachten op 5 september 1944, kwam er ook een studentensectie van de PI. De sectie richtte zich op verkenningswerk in Leiden en omstreken. Soejono was betrokken bij de distributie van machines, papier en radio’s voor het blad, welke hij op de fiets, met kruiwagens of koffers verplaatste.
Net als veel andere Indonesische studenten in het verzet, gebruikte Soejono een Nederlandse schuilnaam: ‘Henk van de Bevrijding’. Hij heeft echter ook een langere tijd ondergedoken gezeten bij een Leidse student, omdat hij door de Sicherheitsdienst gezocht werd vanwege anti-Duitse acties. Dit weerhield Soejono niet van verzetsacties. Tweemaal wist hij een razzia te ontlopen, maar op 13 januari 1945 ging het mis. Met een gerepareerde stencilmachine fietste hij een razzia op de Breestraat in. Tijdens een vluchtpoging werd hij op de Boommarkt doodgeschoten door een Wehrmachtsoldaat. Na zijn dood veranderden de strijdkrachten van Soerapati hun naam in ‘Irawan’.
Na de bevrijding richtte de PI zich weer op de bevrijding van het vaderland, dat nog door Japan werd bezet. Hierbij riep ze ook de hulp in van de Nederlanders, met als motivatie dat de Indonesiërs Nederland ook hadden geholpen bij haar bevrijding. Daarnaast zette de PI zich in voor de onafhankelijkheid van Indonesië. In een naoorlogs manifest lichtte de PI aan het Nederlandse volk beide doelen toe.
|
