Een vertalersrel

In 1995 bereikte de belangstelling voor Baudelaire in Nederland een hoogtepunt – en tevens een kookpunt - dankzij het bijna gelijktijdig verschijnen van twee integrale vertalingen van Les Fleurs du mal, beide metrisch en berijmd. Petrus Hoosemans had voor Van Oorschot meer dan tien jaar gewerkt aan zijn vertaling toen de uitgever, ongeduldig geworden, collega-vertaler Peter Verstegen verzocht om de opdracht te voltooien, hetgeen deze in korte tijd deed. De vertaling van Hoosemans verscheen uiteindelijk bij de Historische Uitgeverij. Dit uitgeversakkefietje was de aanleiding voor een partijtje moddergooien in de media waar beide vertalers en sommige critici, zoals Michaël Zeeman, over elkaar heen

 

  tuimelden. In Het Parool kraakten Hoosemans en Verstegen elkaars vertaling publiekelijk af. Ondertussen sprak Paul Claes er in dagblad De Standaard schande van dat geen van beide vertalers gewag had gemaakt van het baanbrekende vertaalwerk van Bert Decorte. Twintig jaar later, in 2016, publiceerde Claes zijn eigen Baudelaire vertaling en zette bij die gelegenheid de polemiek voort. Ondertussen was ook Jan Pieter van der Sterre met een vertaling gekomen en was er, eveneens bij de Historische Uitgeverij, een rijke bundel essays over Baudelaire verschenen, onder redactie van Maarten van Buuren.    

 

  • Charles Baudelaire, De bloemen van het kwaad, vert. Peter Verstegen, 1995

    Deze tweetalige editie bevat 153 gedichten, waaronder ook de zes veroordeelde gedichten en een keuze uit Les Epaves, die door Verstegen als een integraal deel van Les Fleurs du mal wordt gepresenteerd. De vertalingen zijn voorzien van uitvoerige aantekeningen die de literair-historische achtergrond belichten en een handreiking bieden voor de interpretatie. Charles Baudelaire, De bloemen van het kwaad, vertaling Peter Verstegen, Amsterdam, Van Oorschot, 1995. [1258 G45]
  • Charles Baudelaire, De bloemen van het kwaad, vert. Petrus Hoosemans, 2001

    Deze, eveneens tweetalige, editie bevat 122 gedichten. Hoosemans gaf de voorkeur aan de tweede editie van Les Fleurs du mal, uit 1861 omdat het de uitgave is “waarvan Baudelaire zelf, onder weglating van de zes in 1857 veroordeelde gedichten, de ‘inwendige architectuur’ heeft bepaald.” Charles Baudelaire, De bloemen van het kwaad, vertaling Petrus Hoosemans, Groningen, Historische Uitgeverij, 2001 [1995] [1308 C14]
  • Maarten van Buuren, Jullie gaven mij modder, ik heb er goud van gemaakt. Over Charles Baudelaire, 1995

    In een jaar waarin veel met modder werd gegooid naar aanleiding van Baudelaire, lieten de auteurs van deze bundel zien hoe Baudelaire zelf van modder het liefst goud maakte door middel van zijn poëzie. De bundel opent met vertalingen uit Les Fleurs du mal door Petrus Hoosemans (de gedichten geïnspireerd door Baudelaires geliefde Jeanne Duval) en prozafragmenten vertaald door Maarten van Buuren. Het boek bevat een aantal diepgravende essays over Baudelaires betekenis voor de Nederlandstalige poëzie (de Tachtigers, Karel van de Woestijne en Nijhoff) en over diens kunstkritiek en beeldgedichten. Maarten van Buuren, ed., Jullie gaven mij modder, ik heb er goud van gemaakt. Over Charles Baudelaire, Groningen, Historische Uitgeverij, 1995. [T 46164]
  • De mooiste van Baudelaire, vert. Jan Pieter van der Sterre, 2010

    Deze vertaling maakt deel uit van de poëziereeks “De mooiste van…”, die streeft naar een “representatieve keuze van een oeuvre, met daarin een combinatie van bekend en minder bekend werk”. De ruim vijftig vertaalde gedichten zijn door Van der Sterre gepresenteerd volgens een eigen, thematische rangschikking - een aanmoediging voor de lezer om haar “eigen Baudelaireboeket” samen te stellen. De gedichten zijn metrisch maar niet in rijm vertaald. De mooiste van Baudelaire, vertaling Jan Pieter van der Sterre, Tielt, Lannoo/Atlas, 2010.
  • Charles Baudelaire, Zwarte Venus. Vijftig gedichten uit Les Fleurs du mal, vert. Paul Claes, 2016

    Ook deze editie is een bloemlezing. De titel verwijst naar Baudelaires geliefde, Jeanne Duval, een Creoolse. Bij het verschijnen van zijn bundel opende Claes in de media de aanval op eerdere vertalers van Baudelaire, waarvan hij het werk om uiteenlopende redenen afwijst. Ook Baudelaire zelf ontkomt niet aan Claes’ fileermes: omdat de postume, meest complete editie van Les Fleurs du mal volgens hem “veel zwakkere verzen” bevat, opteerde hij in deze editie voor “de vijftig beste verzen van Baudelaire”, zoals hij op de achterflap betoogt. Men vergelijke Claes’ vertaling van “La mort des amants” met die van Jef Last (zie de pagina De gedoemde dichter). Charles Baudelaire, Zwarte Venus. Vijftig gedichten uit Les Fleurs du mal, vertaling Paul Claes, Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2016. [9134 F40]